muzyka polesia

Lutnicy z Polesia



Lutnicy z Polesia
 
Niewiele wiadomo o ludowych lutnikach z Polesia. Co najmniej do końca lat 40. działali jeszcze liczni majstrowie wytwarzający skrzypce. Andrzej Wawryniuk w swoim leksykonie miejscowości powiatu chełmskiego przywołuje odnalezione w „Wiadomościach Chełmskich” z 1956 roku informacje o pięciu aktywnych w latach 30., 40., i 50. budowniczych instrumentów z bliskich okolic Chełma.
 
W Strupinie Łanowym mieszka ob. Józef Mulawka, który od 1932 r. buduje skrzypce tylko przy pomocy struga i scyzoryka. Wykonane płyty bada w oryginalny sposób pod światło oraz dobiera na nie różne gatunki drewna. Obok drewna jesionowego na spody używa drewna klonowego lub gruszkowego. Główny nacisk kładzie się na wykończenie płyty głównej, gdyż doświadczył, że od niej zależy ton.(...)
 
Interesujący sposób budowania skrzypiec ma rolnik z Ludwinowa koło Wólki Okopskiej ob. Antoni Bochyński. Instrumenty przez niego zbudowane mają wstawioną żyłkę z drzewa dębowego, przy czym dolna płyta jest z jaworu lub jesionu, a wierzch posiada sosnowy. (...)
 
W Teosinie mieszka ob. Michał Rudzki, który obecnie w zimie buduje skrzypce. Pierwsze skrzypce zbudował on jeszcze w 1934 r., dając spód jesionowy lub bukowy, a górną płytę świerkową. (...)
 
Starym muzykantem zajmującym się budową skrzypiec jest ob. Bronisław Torbiszewski z Natalina. Skrzypce budował on w ciągu 11 dni według modelu fabrycznego, stosując zamiast lakieru politurę. (...)
 
Nieżyjący już Leszek Eliaszewicz, znany chełmski regionalista zajmujący się muzyką ludową ziemi chełmskiej, odkrył w Łukówku ludowego lutnika, który domowym sposobem robił skrzypce. Był nim Józef Grzywaczewski.
 
O ostatnim z wymienionych wiemy nieco więcej. Urodził się w 1896 roku. Pierwsze zabawkowe skrzypce wykonał w wieku 10 lat. W latach 1941-62 zbudował 10 par skrzypiec.
 
Bibliografia:
„Wiadomości Chełmskie”, nr 5,1956. Cyt. za: Andrzej Wawryniuk, Leksykon miejscowości powiatu chełmskiego, Chełm 2002.
Zenon Koter, Instrumentarium, [w:] Lubelskie, cz. VI, s. 51.

PL | BY | UA

Share on Google+

Музыка Палесся / МУЗИКА ПОЛІССЯ// енциклопедія традиційної музики // Энцыклапедыя традыцыйнай музыкі //encyklopedia muzyki tradycyjnej.